Cháy xe hàng loạt: “Hung thủ” là tia lửa điện?

Nhiều vụ cháy, nổ xe máy thời gian qua gây bất an với người tiêu dùng. Cơ quan chức năng cũng chưa lý giải được hiện tượng này. Ở góc độ kỹ thuật, có thể khẳng định nguyên nhân gây cháy là do tia lửa điện trên khung sườn xe…

Đầu tiên, có thể khẳng định những yếu tố gây cháy, nổ xe máy khi đang vận chuyển là do tia lửa điện trên khung sườn xe đã đốt cháy xăng rò rỉ ra ngoài đường ống dẫn của hệ thống cung cấp xăng cho động cơ. Vì sao có tia lửa điện phát ra trên khung sườn xe? Đó là vì hệ thống đánh lửa trên xe máy sử dụng hệ thống điện một chiều và khung sườn xe là cực âm. Chỉ cần dây dẫn nối với cực dương của hệ thống điện bị hở là có tia lửa điện phóng ra.

Khi tia lửa điện rò rỉ phóng ra, lại gặp xăng cũng đồng thời rò rỉ ra ngoài hệ thống cung cấp nhiên liệu vốn được cấu tạo rất kín thì việc cháy tất sẽ xảy ra khi nồng độ xăng nơi phát sinh rò điện đạt tỉ lệ bắt lửa (theo lý thuyết, khả năng bắt cháy của xăng qua tia lửa điện xảy ra khi nồng độ của xăng trong không khí đạt từ giới hạn trên là 18% cho đến giới hạn dưới là 6,1%, dẫn đến hỗn hợp xăng-không khí sẽ phát cháy).



Có thể nói việc xác định nguyên nhân sẽ dễ dàng hơn nếu khi xe bị cháy được dập tắt ngay lúc lửa vừa bùng cháy hoặc mới cháy một phần. Đáng tiếc, những trường hợp cháy xe đã xảy ra, chỉ còn trơ lại khung xe. Vì vậy, việc xác định nguyên nhân trở nên khó vì thiếu chứng cứ còn lưu lại ở từng chiếc xe bị cháy, nổ.

Xe bị suy thoái không bình thường

Tại TPHCM và Hà Nội hiện nay tổng số xe máy đăng ký tính đến ngày 8-12 là 7 triệu chiếc (Wikipedia tiếng Việt, số liệu cập nhật ngày 8-12-2011), chiếm khoảng 1/3 lượng xe lưu hành trên toàn quốc. Số xe máy trên toàn quốc cho đến thời điểm này là 32.558.353 chiếc. Trong 12 ngày đầu tháng 12-2011, ghi nhận được 4 vụ cháy xe máy. Từ những số liệu này chúng ta tính ra tỉ lệ giữa số xe máy bị cháy, nổ trên tổng số xe đang lưu thông trên toàn quốc chỉ là 4/32.558.353 = 1,22 phần mười triệu. Có nghĩa là cứ 10 triệu xe đang được sử dụng thì chỉ có 1,22 chiếc bị cháy. Với xác suất nhỏ như vậy có thể cho rằng đây chỉ là rủi ro.

Điều muốn nói là vì rủi ro không cao, không phải là hiện tượng xảy ra hàng loạt nên rất khó xác định nguyên nhân mang tính quy luật. Có quy kết chăng thì chỉ có thể quy kết cho độ tin cậy của xe đã bị suy thoái một cách không bình thường trong quá trình sử dụng. Mà độ tin cậy của xe bị suy thoái một cách bất bình thường thì phụ thuộc ở cả khâu chế tạo ban đầu (chất lượng vật tư kém) và cả khâu sử dụng do bất cẩn…

Phải biết cách sử dụng

Trong những trường hợp cháy xe vừa qua, đến nay vẫn chưa thể chỉ ra đâu là nguyên nhân chính xác cho từng vụ. Trước mắt, chỉ có thể căn cứ theo những nhận định chung chung để xét đoán và điều này không giải quyết được gì.

Điều có thể làm được hiện nay chỉ là sự rút kinh nghiệm trong việc kiểm tra nghiệm thu kỹ thuật của xe trước khi xuất xưởng; kiểm định của cơ quan Nhà nước đối với sản phẩm xe cơ giới theo tiêu chuẩn Việt Nam; việc định kỳ cân chỉnh, bảo dưỡng kỹ thuật theo quy định sử dụng xe đối với người sử dụng. Cuối cùng là hiểu biết của người sử dụng xe đối với kỹ thuật sử dụng, vận hành xe. Đây là điều rất quan trọng mà không phải bất cứ người sử dụng xe nào cũng quan tâm tìm hiểu.

Khó quy lỗi khâu lắp ráp

Một số xe bị cháy xảy ra gần đây rơi vào trường hợp xe đã qua sử dụng một thời gian (như trường hợp xe Honda Super Dream phát nổ ngày 1-12 đã chạy 4.000 km) hoặc đã qua tay mua bán 2 đời chủ (trường hợp xe SYM Attila). Ngay chiếc xe SYM Attila Elizabeth bốc cháy trên phố Trần Phú (Hà Đông - Hà Nội) lúc 14 giờ ngày 28-12 cũng đã chạy được 14.000 km, mua cách đây 5 năm. Trong những trường hợp này thì quả thật khó có thể quy lỗi là ở khâu lắp ráp xe thành phẩm.

PGS-TS NGUYỄN LÊ NINH (Nguyên Phó Chủ tịch Hội Ô tô và Thiết bị động lực TPHCM, TS ngành động cơ đốt trong)

Theo NLD