TT - “Các quốc gia trong khu vực cần tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp và các quy định quốc tế để đảm bảo an ninh biển Đông”. Đó không chỉ là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam mà còn là của bộ trưởng Quốc phòng Philippines và Malaysia, trong phiên thảo luận ngày 5-6 tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La ở Singapore về chủ đề “Đối phó với những thách thức mới về an ninh biển”.
Một số người phản đối hành động của Trung Quốc trong ôn hòa Theo TTXVN, ngày 5-6, một số phương tiện truyền thông ở ngoài nước loan tin về việc đã xảy ra “các cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc” trước cửa Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở TP.HCM. Đó là thông tin sai sự thật. Thực tế sáng 5-6 có một số người đã tự phát tụ tập, đi ngang qua Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở TP.HCM để thể hiện tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc, bày tỏ thái độ phản đối việc các tàu hải giám của Trung Quốc cản trở hoạt động, cắt cáp thăm dò của tàu Bình Minh 02 khi tàu này đang hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Những người này cho rằng hành động của các tàu hải giám Trung Quốc đã vi phạm nghiêm trọng quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam, vi phạm UNCLOS, vi phạm DOC ký giữa Trung Quốc và các nước ASEAN. Những người này tụ tập trật tự, bày tỏ thái độ một cách ôn hòa và sau khi được các đoàn thể, các cơ quan chức năng của Việt Nam giải thích đã tự giải tán. * Cùng ngày, Hội Luật gia Việt Nam đã ra tuyên bố về việc tàu hải giám Trung Quốc cắt cáp thăm dò địa chấn của tàu Bình Minh 02 trong thềm lục địa Việt Nam. Hội Luật gia Việt Nam kêu gọi phía Trung Quốc tuân thủ nghiêm Hiến chương Liên Hiệp Quốc, UNCLOS mà Trung Quốc là nước thành viên cũng như luật pháp quốc tế liên quan; thực hiện nghiêm túc các cam kết được nêu trong DOC; không để tái diễn những hành động tương tự trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam; bồi thường những tổn thất mà ba tàu hải giám của Trung Quốc gây ra cho Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam. TTXVN - LÊ KIÊN |
Theo ông, vụ việc này gây lo ngại đến việc duy trì hòa bình, ổn định ở biển Đông cũng như khu vực và trên thế giới. Việt Nam đã kiên trì giải quyết vụ việc trên bằng biện pháp hòa bình theo luật pháp quốc tế và nguyên tắc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, giữ gìn hòa bình, ổn định trên biển Đông và giữ mối quan hệ hữu nghị với các nước láng giềng. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi mong muốn những sự việc tương tự không tái diễn”.
Ông nói tiếp: “Là một quốc gia biển, trải qua nhiều cuộc chiến tranh, chúng tôi thấu hiểu giá trị của hòa bình và ổn định cho xây dựng và phát triển đất nước. Chính vì vậy chính sách quốc phòng của Việt Nam là hòa bình và tự vệ. Việt Nam luôn chủ trương mở rộng quan hệ hợp tác với quân đội các nước trong và ngoài khu vực, tăng cường hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau, phối hợp trong các hoạt động nhằm đối phó với các mối đe dọa an ninh chung, trong đó có an ninh biển”.
Phải tuân thủ Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển
“Trước hết, các quốc gia cần tuân thủ nghiêm và thực hiện đầy đủ Công ước Liên Hiệp Quốc về luật biển năm 1982 (UNCLOS) - đại tướng Phùng Quang Thanh nói - Trong khu vực Đông Nam Á, các nước cần thực hiện đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC), tiến tới việc ASEAN và Trung Quốc cùng nhau xây dựng Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC)”.
Đại tướng Phùng Quang Thanh cho rằng đối với các vấn đề, vụ việc xảy ra trên biển, các bên cần kiên trì, kiềm chế, xử lý rất bình tĩnh, trong đó đặc biệt cần tuân thủ luật pháp quốc tế, công khai minh bạch.
Đại tướng Phùng Quang Thanh cho rằng các quốc gia khu vực cần củng cố cơ sở pháp lý về các hoạt động trên biển nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác phát triển, ngăn chặn những hành động phương hại đến lợi ích chung của khu vực cũng như của từng nước.
Theo ông, các nước cần tôn trọng chủ quyền lãnh thổ của các quốc gia và xử lý tốt những vấn đề nảy sinh như tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ.
Những hành vi gây lo ngại
Tiếp theo phát biểu của đại tướng Phùng Quang Thanh, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin cho rằng các quốc gia trong khu vực đang phải đối mặt với một số thách thức từ những quốc gia khác.
“Trong một số trường hợp, các thách thức này là kết quả những hành vi của một số quốc gia khiến các quốc gia khác, như Philippines chẳng hạn, phải lo ngại” - ông Gazmin khẳng định.
Tuy không nêu đích danh Trung Quốc, song ông Gazmin nhấn mạnh những hành vi này gây ra sự bất ổn không cần thiết, không chỉ cho chính quyền mà đáng lo ngại hơn là cho cả các công dân bình thường dựa vào môi trường biển để sinh sống.
Dẫn chứng trường hợp gần đây tàu hải quân của một quốc gia tiến quá gần tới những tàu dân sự đang thực hiện các hoạt động thăm dò tài nguyên, ông Gazmin nêu rõ: “Sự bất ổn còn là hậu quả của việc tàu nước ngoài cảnh cáo các ngư dân bình thường, buộc họ phải rời khu vực đánh bắt cá”.
Trước đó, Philippines đã nhiều lần phản đối việc Trung Quốc đưa tàu chiến quấy nhiễu và gây hấn với tàu khảo sát dầu khí của Philippines trên biển Đông. Chính quyền Manila phản đối việc máy bay chiến đấu Trung Quốc xâm phạm không phận gần Philippines, cũng như việc chính quyền Bắc Kinh rầm rộ triển khai các dự án dầu khí trên biển Đông.
"Đây là hành động tự phát của người dân. Cuộc tuần hành, theo tôi được biết, đã diễn ra bình tĩnh, trật tự, không cản trở giao thông và cũng không mang các biểu ngữ mang tính kích động. Nhưng theo tôi là không nên, dù đây bắt nguồn từ lòng yêu nước. Người dân phải tin rằng Nhà nước sẽ có giải pháp, có đủ trách nhiệm để vừa giữ chủ quyền lãnh thổ vừa duy trì hòa khí và quan hệ với Trung Quốc" Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vịnh trả lời BBC bên lề Đối thoại Shangri-La tại Singapore ngày 5-6 khi được hỏi có những người dân tụ tập tại Hà Nội và TP.HCM để phản đối Trung Quốc. |
Các biện pháp xây dựng lòng tin
Phát biểu tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Ahmad Zahid Hamidi nhấn mạnh các quốc gia tranh chấp chủ quyền trên biển Đông cần tuân thủ UNCLOS và cần giải quyết các tranh chấp bằng đối thoại. Bộ trưởng Hamidi khẳng định DOC đã giúp giảm căng thẳng trên biển Đông, nhưng DOC cần được hỗ trợ bằng các biện pháp xây dựng lòng tin.
Bộ trưởng Hamidi gợi ý các biện pháp xây dựng lòng tin: thứ nhất là tổ chức các cuộc hội thảo, hội nghị chuyên đề về biển Đông. “Chúng ta càng dành nhiều thời gian cho thảo luận thì càng ít có thời gian để đụng độ” - ông khẳng định. Thứ hai là huấn luyện và diễn tập ở các lĩnh vực như hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa, chống cướp biển, tìm kiếm và giải cứu. Thứ ba là tăng cường trao đổi, thăm hỏi.
Bộ trưởng Hamidi cho biết Hội nghị bộ trưởng quốc phòng ASEAN đã đề xuất thành lập một nhóm công tác để lên kế hoạch thực hiện các hoạt động này và “đây là bước quan trọng đầu tiên trong quá trình đảm bảo an ninh hàng hải khu vực”.
HIẾU TRUNG
Món cược 100 USD của ông Robert Gates Ông Robert Gates, trong lần hiện diện cuối cùng tại Đối thoại Shangri-La với tư cách bộ trưởng quốc phòng Mỹ trước khi chính thức thôi chức vào ngày 1-7, đã hứa với các đồng minh châu Á của Washington là Mỹ sẽ giữ các cam kết hiện diện của mình. Cam kết của Mỹ ở châu Á sẽ nhiều hơn việc “đặt chân lên đất” - ông Gates nhấn mạnh. “Mỹ sẽ tiếp tục chi tiền vào nơi nào cần” dù có nhiều ý kiến tỏ ra nghi ngờ vì tiền cho quốc phòng sẽ ít đi, sau khi Tổng thống Mỹ Barack Obama ra lệnh cắt hàng tỉ USD chi phí quốc phòng của Mỹ. “Tôi cá 100 USD để đánh cược là trong năm năm tới ảnh hưởng của Mỹ ở khu vực ít nhất là mạnh như hiện nay, hoặc hơn hiện nay” - ông nói. Tuy nhiên, số tiền quá nhỏ này không hề làm giảm sự nghi ngờ của các nước Đông Nam Á, theo bình luận của báo Politico. Ông Gates tuyên bố Mỹ vẫn lo ngại về các dự án nghiên cứu quân sự của Trung Quốc, trong đó có tên lửa chống tàu và máy bay chiến đấu do thám. H.N. |
Phát biểu tại diễn đàn Đối thoại Shangri-La, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt khẳng định: “Trung Quốc cam kết duy trì hòa bình và ổn định trên biển Đông”.
Ông Lương Quang Liệt cho rằng tình hình biển Đông vẫn ổn định và Trung Quốc vẫn duy trì đối thoại với các nước trong khu vực. Ông khẳng định Trung Quốc không có tham vọng bá quyền và đe dọa các quốc gia khác.
Theo ông, Trung Quốc quyết tâm theo đuổi phát triển hòa bình, thực hiện chính sách quốc phòng theo hướng bảo vệ đất nước và “áp dụng chính sách xây dựng quan hệ thân thiện với các quốc gia láng giềng”. Tuy nhiên, ông Lương Quang Liệt lại nhắc tới “lợi ích cốt lõi”, dù không ghép chung cụm từ này với biển Đông, khi kêu gọi các nước “tôn trọng lợi ích cốt lõi và các mối quan tâm lớn của nhau”. Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc cũng yêu cầu các nước “không nên hình thành liên minh chống lại một nước thứ ba”.
Dư luận từ các thành viên tham gia diễn đàn thảo luận Shangri-La cho rằng Trung Quốc đang tìm cách trấn an các nước láng giềng. Những hành động vừa qua của Trung Quốc cho thấy giữa nói chưa đi đôi với làm…
Một thành viên tham gia diễn đàn thảo luận này từ Nhật Bản nêu câu hỏi: “Rất cảm ơn ông bộ trưởng đã cung cấp một bức tranh cập nhật về những gì đang diễn ra đối với tình hình quân sự và đường hướng của Trung Quốc trong lĩnh vực này. Nhưng tôi e rằng có một khoảng cách lớn từ những gì ông nói tới những việc đang thật sự diễn ra ở khu vực (thành viên này nhắc tới việc Trung Quốc phát triển các vũ khí hiện đại và có tàu sân bay). Trung Quốc và Nhật Bản đều thống nhất giải quyết bất đồng về việc khai thác dầu khí ở Nam Hải (biển Đông) thông qua hợp tác. Nhưng những gì xảy ra gần đây cho thấy đây là hành động đơn phương của Trung Quốc…”.
Ông Lương Quang Liệt trả lời: “Khoảng cách giữa lời nói và việc làm mà ông nói đến thì tôi e rằng tôi không thể đồng ý 100%… Về việc khai thác dầu khí ở biển Đông, tôi không là một chuyên gia trong lĩnh vực này. Với sự kiện diễn ra gần đây, tôi cho rằng chính phủ hai nước đều có thể đề cập và giải quyết phù hợp thông qua đàm phán. Ông phải tin, cá nhân tôi tin hai chính phủ sẽ giải quyết vấn đề này phù hợp…”.
Sau phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt, nhiều câu hỏi tương tự được nêu ra, mà như người chủ trì diễn đàn thảo luận đã đưa ra một so sánh: trong 14 câu hỏi đối với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates sau bài phát biểu của ông, có tới 11 câu liên quan tới Trung Quốc, còn các câu hỏi dành cho ông Liệt “chắc chắn nhiều hơn con số 14”.
SƠN HÀ - HẠNH NGUYÊN