Hải quan Việt Nam: Pháp luật là cái đinh gì?

Ngoài việc nộp các loại phí theo quy định, khi đi làm các thủ tục hải quan, các doanh nghiệp vẫn phải chi một khoản tiền gọi là “bồi dưỡng”.Vấn nạn "có tiền là xong" đang xảy ra trong khi làm thủ tục hải quan.










Tiền “bồi dưỡng” 50.000 đồng kẹp trong hồ sơ làm thủ tục hải quan được nhân viên Nguyễn Thị Ngọc Bình (chi cục hải quan KCN VN - Singapore, Bình Dương) mở ra. Bà Bình rút tiền để dưới bàn phím máy vi tính trước mặt










[size=3]Doanh nghiệp đưa tiền cho nhân viên hải quan Tạ Xuân Như (chi cục hải quan VSIP) ở khâu làm thủ tục kiểm hóa hàng[/size]









[size=3]Nhân viên hải quan ngồi tại bàn có bảng tên Nguyễn Phương Thắng (chi cục hải quan KCN Mỹ Phước, Bình Dương) rút tờ 100.000 đồng kẹp trong hồ sơ - ,[/size] một nhân viên khai thuế hải quan ở Bình Dương, cho biết hồ sơ sai thì bị trả lại, nhưng hồ sơ đúng cũng phải “chung” và có barem cả. Nếu không “chung” thì cứ ngồi chờ, cán bộ còn bận… tán chuyện, ăn quà, giải quyết cho những người “biết điều”.

Phải “chung” đúng giá

Chi cục hải quan KCN VN - Singapore (VSIP) nằm trên khu đại lộ Hữu Nghị, KCN Sóng Thần (H.Dĩ An, Bình Dương). Tại đây doanh nghiệp đi làm thủ tục hải quan không thể thiếu công đoạn kẹp tờ 50.000 hoặc 100.000 đồng vào bộ hồ sơ của mình.

14g ngày 22-3, một người làm thủ tục xuất khẩu để bộ hồ sơ có kẹp hai tờ 100.000 đồng lên cửa số 1, nhân viên hải quan ngồi tại bàn này có bảng tên Võ Thị Ngọc Hồng.

Bà Hồng ngoắc tay gọi người nộp bộ hồ sơ vào trong hỏi: “Sao có nhiêu đây?”. “Em cũng gắng thuyết phục sếp chi thêm cho công việc trôi chảy, nhưng sếp chỉ chịu vậy thôi”. “Bên em là bên nào, nói sếp tới làm đi”. “Em làm trực tiếp được rồi, chị thông cảm giúp”.

Bà Hồng nói như ra lệnh: “Bỏ thêm vô đây… ra ngoài đi”. Tiếp đó, bà Hồng cầm một tập hồ sơ dày lật qua lật lại, mở một bộ hồ sơ và rút tờ 50.000 đồng bên trong bỏ lên phía trên bàn phím máy tính một cách thản nhiên.

Ngồi gần bàn bà Hồng, một nam nhân viên hải quan cũng liên tục ký, liên tục lật hồ sơ. Mỗi lần ký xong bộ hồ sơ, nhân viên này không rút tiền liền mà cẩn thận kẹp lại trong tập giấy, khi đưa trả cho khách hàng mới khéo léo kéo lại và bỏ vào túi quần rất nhanh.
Sáng 23-3, tại cửa số hai, nơi tiếp nhận hồ sơ đăng ký hàng xuất khẩu, nhân viên hải quan Nguyễn Thị Ngọc Bình luôn miệng với đồng nghiệp, tay giở hồ sơ và rút tiền hết sức chuyên nghiệp.

Gần 11g, lúc này người làm thủ tục hải quan rất đông, bà Bình liên tục làm động tác một tay mở hồ sơ, một tay rút tiền kẹp. Chỉ chưa đầy 3 phút, bà Bình đã “giải quyết” xong bốn bộ hồ sơ với ba lần rút tiền, được bốn tờ 50.000 đồng.

Trước đó, khoảng 15g ngày 19-3, tại quầy kiểm tra chi tiết, giá thuế của công chức Phạm Hoàng Vân. Một bộ hồ sơ được lật qua lật lại nhiều lần, sau đó ông Vân gọi tên công ty có tên trong trong hồ sơ, người làm thủ tục tất tả vào nhận lại bộ hồ sơ.

Ông Vân lấy một tờ giấy nhỏ bọc tiền bên trong của người vừa bị trả lại hồ sơ, mân mê tờ 50.000 đồng rồi trả lại, tay chỉ vào tập giấy nói ngắn gọn: “Thiếu!”. Lật một bộ hồ sơ khác, có tờ 100.000 đồng, ông Vân thản nhiên cầm lên, vuốt tờ tiền, đút vào cạnh bàn phím trước mặt.

Sáng 24-3, tại cửa số 4, nơi tiếp nhận hồ sơ đăng ký tờ khai nhập khẩu, chi cục hải quan KCN Mỹ Phước (KCN Mỹ Phước, H.Bến Cát, Bình Dương), nhân viên hải quan có bảng tên Nguyễn Phương Thắng vừa nói chuyện với đồng nghiệp, vừa giải quyết xong ba bộ hồ sơ trong vòng 5 phút, rút được 200.000 đồng hết sức gọn gàng.
Có tiền là xong

Tại khu kiểm hóa chi cục hải quan VSIP chiều 18-3, lúc hơn 14g, một người đàn ông ôm một chồng hồ sơ vào khu kiểm hóa, bỏ lên bàn của nhân viên hải quan có bảng tên Tạ Xuân Như. Sau một hồi trao đổi, nhân viên ngồi bàn này lật hồ sơ, ký tên đóng dấu liên tục. Trong lúc đó, người làm thủ tục móc túi ra một tập tiền dày, đếm từng tờ 50.000 đồng rồi vo thành một tập dúi vào tay nhân viên hải quan đang đóng dấu.

Cũng tại đây, một bộ hồ sơ khác được kẹp tờ 50.000 đồng để trên bàn có bảng tên Trần Quang Vinh. Lát sau nhân viên này từ bên ngoài vào, mở hồ sơ, cầm tờ tiền đưa cho nhân viên Tạ Xuân Như ngồi bàn bên cạnh nói: “Anh ba, em hai”.

Ông Tạ Xuân Như cầm tiền bỏ vào hộc tủ, lấy ra một tờ 20.000 đồng trả lại và ký tên đóng dấu vào hồ sơ. Trong chưa đầy 5 phút có 4-5 người làm thủ tục kiểm hóa nhưng chỉ có một trường hợp được đưa lên bàn cân, còn lại chỉ qua công đoạn rút tiền là hoàn tất.

Tại chi cục hải quan VSIP có khoảng 40 nhân viên các công ty dịch vụ khai thuê hải quan trực tiếp đến làm thủ tục hải quan. Một nhân viên nhiều năm trong nghề cho biết mỗi ngày chỉ tính riêng lượng hồ sơ xuất - nhập khẩu của những người làm dịch vụ, ít nhất cũng phải đạt trên 500 bộ. Cá nhân anh từng có ngày làm hơn 60 hồ sơ, xuất nhập hơn 100 container hàng.

Theo những người thường đi làm thủ tục hải quan, nếu là hàng hóa bình thường, mỗi công đoạn làm thủ tục từ đăng ký định mức, mở tờ khai xuất nhập khẩu, kiểm tra chi tiết hồ sơ và giá thuế thì mỗi khâu mất 50.000 đồng để “bôi trơn”. Các khâu như thu lệ phí hải quan, bàn giao đơn chuyển cửa khẩu mỗi khâu 10.000-20.000 đồng.

Tính trung bình một bộ hồ sơ mất gần 200.000 đồng. Nếu phải kiểm hóa, tùy từng mặt hàng mà chung chi, không có giá cụ thể. Mức chung còn tùy vào người làm, tùy hồ sơ để có thể xin hạ giá hoặc bị ép chung cao hơn.


Chung tiền nhưng vẫn phải chầu chực

Tại đội thủ tục hải quan khu liên hợp thuộc chi cục hải quan KCN Mỹ Phước (KCN VN - Singapore II, H.Bến Cát) cũng diễn ra các hoạt động chung tiền khi làm thủ tục, nhưng rất nhiều người ở đây than thở về thái độ và tốc độ giải quyết công việc quá chậm.
Chiều 24-3, tại quầy số 4, nơi tiếp nhận hồ sơ đăng ký tờ khai xuất nhập khẩu do nhân viên Dương Văn Tuấn phụ trách có cả chồng hồ sơ chất cao 20cm được đặt trên quầy.

Người làm thủ tục sốt ruột chờ đợi. Ở phía trong, công chức Dương Văn Tuấn hết ra ngoài nói chuyện điện thoại lại nói chuyện với đồng nghiệp. Khi trở lại bàn làm việc, một tay vẫn cầm điện thoại nói chuyện, nhưng tay còn lại rút tiền từ hồ sơ bỏ vào hộc tủ rất thuần thục.