Mona Lisa… khỏa thân!

Triển lãm Joconde: Từ Mona Lisa đến Gioconda khỏa thân
quy tụ hơn 5.000 tác phẩm là cuộc trưng bày lớn nhất từ trước tới nay về Leonardo Da Vinci. Nhưng nhiều người đến với triển lãm này trước hết là vì bức tranh nàng Mona Lisa… khỏa thân.

Bức Mona Lisa nổi tiếng của Da Vinci đang được trưng bày tại bảo tàng Louvre ở Paris (Pháp)

Vừa khai mạc tại bảo tàng Ideale ở Vinci, gần Florence (Italia), nơi danh họa Leonardo Da Vinci chào đời năm 1452, triển lãm nói trên giới thiệu hơn 5.000 tác phẩm được tạo ra dựa theo bản gốc Mona Lisa, gồm các bức họa, bản khắc a-xít, tượng và cả những hình ảnh “nhái” trên các phương tiện thông tin đại chúng trải dài suốt 500 năm qua. Triển lãm cho thấy Mona Lisa, tác phẩm mà Da Vinci vẽ vào khoảng năm 1503 - 1506 và hiện đang được trưng bày tại bảo tàng Louvre ở Paris (Pháp), là một trong những bức tranh nổi tiếng và tạo nhiều cảm hứng nhất lịch sử mỹ thuật thế giới.



Gây chú ý nhất trong triển lãm nói trên là một bức tranh mô tả Mona Lisa khỏa thân, được vẽ ở thế kỷ 16, có rất nhiều nét, đặc biệt là gương mặt, giống với hình tượng Mona Lisa của Da Vinci. Được gọi là Monna Vanna, bức tranh này vẽ một phụ nữ nude bán thân có cái nhìn thẳng vào người xem, với nụ cười bí ẩn. “Cái nhìn trực diện và mạnh bạo, vị trí đôi tay của nhân vật, quan niệm không gian về phong cảnh trong họa phẩm này cho thấy một sự liên kết rõ ràng với chủ đề mô tả của bức Mona Lisa” - Alessandro Vezzosi, Giám đốc bảo tàng Ideale, nói.

Bức tranh nude này từng thuộc về người bác của Napoleon, Hồng y Joseph Fesch (1763-1839), và “im hơi lặng tiếng” suốt gần một thế kỷ trước khi đổi chủ nhiều lần rồi trở lại với gia đình Napoleon. Là người yêu nghệ thuật, Hồng y Joseph Fesch sở hữu một bộ sưu tập nghệ thuật hết sức ấn tượng, trong đó có bức St. Jerome của Da Vinci (hiện đang được treo ở phòng tranh của Vatican) mà ông phát hiện ra tại cửa hàng bán đồ cũ.

Một lời ghi chú năm 1845 cho biết Hồng y Joseph Fesch đã mua “bức chân dung Mona Lisa, người tình của Francis I, được vẽ bởi Leonardo Da Vinci”, chỉ bức tranh khỏa thân nói trên, từ gia đình quý tộc giàu có Rospigliosi. Sau khi Hồng y qua đời, bức tranh này qua tay nhiều người trước khi được Napoleon III mua lại và rồi nằm trong bộ sưu tập cá nhân của Bá tước Giuseppe Primoli, một hậu duệ của Luciano Bonaparte, em trai Napoleon.



Bức Monna Vanna

Tuy nhiên, lời ghi chú đó không đủ để khẳng định chắc chắn rằng Monna Vanna là tác phẩm của Da Vinci. Thế nên, người ta cần tiến hành nhiều nghiên cứu để xác định được tác giả của bức tranh này. Một số chuyên gia nghệ thuật cho rằng nhiều khả năng Da Vinci từng vẽ một bức tranh tương tự nay đã thất lạc và họa phẩm đó truyền cảm hứng cho một người chép tranh tạo nên bức Monna Vanna. “Tôi nghĩ rất có thể Leonardo Da Vinci đã vẽ một bức tranh nàng Mona Lisa khỏa thân” - Carlo Pedretti, một chuyên gia hàng đầu thế giới về Da Vinci, nhận định.

Ông Vezzosi cho biết: “Có ít nhất 6 phiên bản tranh nude rất gần gũi với phong cách của Da Vinci. Nhưng khả năng lớn nhất là một người chép tranh đã được truyền cảm hứng từ họa phẩm gốc bị thất lạc”. Vezzosi còn cho rằng bức tranh nude gốc có thể nằm trong loạt tranh “gợi cảm” của Da Vinci và các học trò, nhưng ở thời đó chúng chưa bao giờ được trưng bày vì bị coi là không thích hợp. Tuy nhiên, thể loại tranh này vẫn truyền cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ, trong đó có bức chân dung người tình mà Raphael vẽ năm 1518 mang tên The Baker Girl.


Lương Tuấn Vĩ