Vào mỗi tối 11/1 âm lịch hàng năm, người dân xã Tứ Xã, huyện Lâm Thao (Phú Thọ)
lại tổ chức lễ hội Trò Trám (hay còn gọi là Linh tinh tình phộc). Ngay từ 20h,
hàng nghìn người tập trung về sân Miếu tham dự. Các tiết mục múa, hát về "sĩ, nông,
công, thương" mở màn thu hút khán giả.
Điểm nhấn của lễ hội là nghi thức thực hiện 'Lễ Mật'. Nhân vật chính của lễ hội,
anh Nguyễn Văn Lực, xã viên ưu tú ba năm liền cùng vợ được dân làng tiến cử thể
hiện màn màn giao kết, vinh dự được chủ tế trao cho "Nõ" và "Nường" để thực hiện.
Chị Đảm, vợ anh chuẩn bị phục trang để ra làm lễ ở miếu Trò.
Mặc dù tiết trời lạnh giá nhưng anh Lực vẫn phải đóng khố cởi trần, còn chị Đảm
mặc bộ quần áo bà bà và thắt chiếc yếm hồng như hình ảnh các phụ nữ xưa.
Đúng 12h đêm, chủ tế Chử Văn Thơ làm lễ tế, bắt đầu buổi "lễ Mật".
Đây cũng là lúc, linh vật được đưa ra ra từ nơi cất giấu linh thiêng trong ngôi miếu
.
Người Tứ Xã quan niệm, khi các thần linh chứng giám thì lúc đó linh vật mới
thiêng, chiếc hộp ra lúc này sẽ mở ra.
"Nõ" và "Nường", tượng trưng cho giới tính của nam và nữ, là linh vật chính của
lễ hội, được làm bằng gỗ mít, sơn màu đỏ, là vật để tế và cầu cho nòi giống sinh sôi.
Nghi lễ này chỉ thực hiện duy nhất một năm một lần vào 0h.
Khi chủ tế yêu cầu tắt đèn, hô lên cũng là lúc hai linh vật giao kết và ước vọng cho
mùa màng bội thu. Theo tuần tự của mỗi lần hô, anh Lực, chị Đảm vừa múa miệng
vừa hát "Bên kia có nứng cùng chăng/ Bên này lủng lẳng như giằng cối xay". Hát xong
người vợ lại cầm nường lên, anh chồng cầm nõ “phộc” vào. Tổng cộng ba lần như thế trong
đêm tối, chủ tế nghe cạch đủ ba tiếng thì cho mở đèn trở lại, phút ấy gọi là phút thiêng. Xon
g xuôi mọi người đạp chiêng trống để mừng và kính cáo với thần linh, thiên địa
biết “lễ Mật” đã thành công.
Niềm vui trên khuôn mặt đôi vợ chồng được dân làng tiến cử, và theo nhiều cụ cao niên
nói thì: chứng kiến được giờ phút này sẽ gặp được nhiều may mắn và thuận lợi trong
làm ăn cũng như trong hạnh phúc gia đình.