[size=2]Đằng sau những kiệt tác kiến trúc tuyệt vời của hầm mộ, nhà thờ, nhà nguyện bằng xương người này đều ẩn chứa những bí mật cũng như những câu chuyện khiến ta phải sởn gai ốc.[/size]
1. Nhà nguyện xương tại thành phố Evora (Bồ Đào Nha)
“Capela dos Ossos” có nghĩa là nhà nguyện xương, là một trong những di tích nổi tiếng nhất của thành phố Evora, là chứng tích lịch sử quan trọng thu hút khách du lịch rùng rợn nhất ở Tây Ban Nha. Nhà nguyện xương là một phần của giáo hội hoàng gia, được dòng tu sĩ Phanxicô xây dựng vào cuối thế kỷ 16. Thiết kế của nhà nguyện xương là dựa theo thiết kế hầm để hài cốt Ossa alla San Bernadino ở thành phố Milan (Ý).
Hội trường của xác chết nằm bên cạnh nhà thờ Thánh Francis. Sở dĩ các tu sĩ xây dựng như vậy là do họ nghĩ rằng thành phố Evora nổi tiếng về sự giàu có, tuy vậy vật chất hiện có không thể phủ nhận sự hiện diện của cái chết. Điều này được thể hiện rõ ràng ngay trong thông điệp đặt ở phía trên cánh cửa của lối vào nhà nguyện.
Các bức tường bên trong nhà thờ và các trụ cột được trang trí với hộp sọ và xương của khoảng 5.000 tu sĩ. Trong số đó có một quan tài màu trắng nhỏ bằng bàn thờ, là xương của ba tu sĩ dòng Phanxicô - những người sáng lập nhà thờ trong thế kỷ 13.
Ngoài ra còn có hai xác chết khô treo bằng dây thừng lủng lẳng trên bức tường bên cạnh một cây thánh giá. Danh tính của họ vẫn còn là một ẩn số, nhưng huyền thoại cho rằng đó chính là xác của một người đàn ông ngoại tình và của đứa con nhỏ - kết quả của mối tình vụng trộm. Cả ông và đứa trẻ vô tội phải nhận sự trừng phạt thích đáng từ người vợ ghen tuông.
2. Nhà nguyện đầu lâu tại thành phố Czermna (Ba Lan)
Được xây dựng vào năm 1776, nhà nguyện đầu lâu Batholomew còn được gọi với tên là Czazek Kaplica, nằm thành phố Czermna ở Ba Lan, là đứa con tinh thần quái đảng của hai linh mục giáo xứ Wacław Tomaszek và J. Langer.
Trong suốt 30 năm chiến tranh, các cuộc đụng độ của tôn giáo cũng như là nạn dịch tả, nạn đói xảy ra đã cướp đi sinh mạng của hàng ngàn người trong khu vực. Từ đó những ngôi mộ mọc lên như nấm tại địa phương, nơi mà hai linh mục đang sống. Và các ông đã tiến hành khai quật các ngôi mộ lên, thu thập những bộ hài cốt trong suốt từ năm 1776 đến 1804 để xây dựng lên nhà nguyện với mục đích tưởng niệm những nạn nhân xấu số.
Tổng cộng có 24.000 bộ xương được đào lên, trong đó 21.000 bộ xương được xếp chồng lên nhau trong 16 khu hầm mộ nằm sâu bên dưới sàn của tòa nhà. Với 3.000 hộp sọ và xương còn lại được trang trí trên các bức tường và trần nhà của tòa giáo hội Thánh Batholomew. Chúng được sắp xếp theo các hình thái khác nhau. Hai vị chủ nhân luôn tự hào về những gì mình làm và họ xem nơi này là “Khu bảo tồn của sự im lặng”.
3. Nhà thờ San Bernardino alle Ossa ở Milan (Italy)
San Bernardino alle Ossa là nhà thờ nằm ở thành phố Milan, thuộc miền bắc nước Ý, nổi tiếng với khu hầm mộ và một nhà nguyện nhỏ bên trong được trang trí với hộp sọ và xương. Các bức tường của nhà nguyện được ốp bằng xương người, có thể là từ những người đã chết trong bệnh viện của thành phố Brolo, nạn nhân của bệnh dịch hạch. Số còn lại có thể đến từ các nghĩa trang trong thế kỷ 16 được thu gom về trang trí cho nhà thờ.
Bên trong nhà thờ được thiết kế theo mô hình bát giác và trang trí theo phong cách baroque và rococo. Bao gồm các bức tranh sơn dầu thế kỷ 16 miêu tả lại hình ảnh của các vị thánh một cách sống động.
4. Nhà thờ Santa Maria della Concezione dei Cappuccini ở Rome (Italy)
Santa Maria della Concezione dei Cappuccini là một nhà thờ ở Rome. Nhà thờ được thiết kế bởi Antonio Casoni và xây dựng vào năm 1626, hoàn thành năm 1631. Hiện nay nhà thờ được giáo hoàng Urban VIII đương nhiệm.
Nhà thờ nổi tiếng nhất là khu hầm mộ để hài cốt được gọi là Crypt Capuchin, nằm ngay bên dưới nhà thờ. Vào năm 1631 một thầy tu dòng thánh Francis đã ra lệnh khai quật và chuyển tất cả hài cốt của các thầy tu quá cố dòng Francis ở Viện Via dei Lucchesi về lưu giữ tại đây. Các thầy tu qua đời từ đời này qua đời khác lại tiếp tục được an táng tại hầm mộ này.
Đây cũng là nơi mà các thầy tu xuống cầu nguyện và xám hối mỗi tối trước khi đi ngủ. Hiện nay, hầm mộ chia làm 5 gian, lưu giữ hài cốt của khoảng 4.000 tu sĩ. Santa Maria della Concezione dei Cappuccini là một ví dụ độc đáo chứng tỏ rằng không phải ai cũng xem cái chết như một thứ thật đáng sợ.
Nhà thờ này sử dụng hơn 4.000 bộ xương của những thầy tu dòng Capuchin được sắp xếp một cách nghệ thuật. Một vài bộ xương còn nguyên vẹn được khoắt lên mình những chiếc áo choàng của nhà tu hành. Tuy nhiên, đa phần những bộ xương này đã bị tách ra và được trưng bày trong các tác phẩm nghệ thuật riêng biệt.
Có một dòng chữ trong nhà thờ này được viết bằng 3 ngôn ngữ khác nhau rằng: "Chúng tôi đã từng giống như các bạn bây giờ và các bạn cũng sẽ giống chúng tôi hiện nay." Điều này nhắc nhở chúng ta cuộc sống chỉ là thoáng qua và rồi chúng ta cũng sẽ chết đi một ngày nào đó.
5. Giáo hội Thánh Sedlec (Cộng hòa Séc)
Sedlec là chỗ để hài cốt độc đáo, với những đống xương được sắp xếp gọn gàng và tỉ mỉ. Được người ta chế tác thành đồ nội thất trang trí như đèn chùm, áo khoác dài tay và vòng hoa bằng hộp sọ. Nằm trong một nhà thờ công giáo La Mã nhỏ bên dưới nghĩa trang, giáo hội Thánh Sedlec có lẽ là chỗ lưu giữ hài cốt được nhiều người trên thế giới biết đến nhất.
Nhìn từ bên ngoài, nhà thờ không có gì khác biệt so với các nhà thờ Thiên Chúa giáo khác, thậm chí nhà thờ còn có phần hơi nhỏ và được bao quanh bằng những ngôi mộ đủ kiểu và kích cỡ. Ban đầu nhà thờ là nơi để chứa những bộ xương nạn nhân bệnh dịch hạch và của cuộc chiến tôn giáo Hussite vào cuối thế kỷ 14 và đầu thế kỷ 15.
Mãi đến năm 1870, dòng họ Schwartzenberg - một dòng họ có quyền thế ở địa phương đã thuê nghệ nhân điêu khắc trứ danh František Rint đưa những bộ xương người từ hầm chứa của nhà thờ lên và dưới bàn tay của ông, tất cả nội thất trong nhà thờ từ bộ đèn chùm, hoa văn vòm cửa đến các biểu tượng thánh tích đều được lắp ghép từ hơn 40.000 bộ xương người. Có thể nói đây là nhà thờ rùng rợn nhất thế giới, nó thành điểm đến du lịch hấp dẫn đối với những du khách muốn thử cảm giác mới lạ khác biệt.
6. Tu viện San Francisco ở thành phố Lima (Peru)
Tu viện Thánh Francis nằm ở Lima thuộc Peru được hoàn thành năm 1774 và được biết đến với lối kiến trúc độc đáo. Tu viện San Francisco tự hào có một thư viện nổi tiếng thế giới và một hầm mộ chôn cất hài cốt bên dưới nhà thờ. Đầu lâu được sắp xếp trong một loạt các vòng tròn đồng tâm ngăn cách bởi các xương khác.
Các hầm mộ được cho là ngôi nhà còn lại lên đến 70.000 người chết ở Lima và cũng được kết nối thông qua lối đi ngầm đến nhà thờ ở địa phương khác. Các nhà thờ và tu viện là một phần của trung tâm lịch sử Lima, đã được bổ sung vào danh sách di sản thế giới của UNESCO vào năm 1991.
7 Hầm mộ hài cốt Douaumont (Pháp)
Hầm chứa hài cốt là một đài tưởng niệm những binh lính Pháp và Đức trong trận chiến đẫm máu Verdun năm 1916, với khoảng 230.000 người đã chết và 700.000 người bị thương. Khu hầm mộ này là nơi an nghỉ cuối cùng cho các binh sĩ không rõ danh tính của cả hai quốc gia đã ngã xuống trong trận chiến.
Bên trong khu hầm mộ của tòa nhà, trần nhà và các bức tường chi chít những bảng tên của các binh lính Pháp hi sinh trong trận Verdu và trong số đó có những cái tên của những binh lính trong chiến tranh thế giới thứ 2.
Các kiến trúc sư của hệ thống mộ này là Léon Azéma, Max Edrei, Jacques Hardy và Georges Desvallière đã thiết kế một tòa tháp cao 46 m để có một cái nhìn toàn cảnh chiến trường. Bên trong tháp chứa một chuông đồng chết với trọng lượng trên 2 tấn, được gọi là Bourdon de la Victoire. Ở phía trên của tháp màu đỏ là những chiếc đèn lồng màu trắng tượng trưng cho người chết tỏa sáng trên chiến trường vào ban đêm.
Hầm mộ chứa hài cốt này chính thức được khánh thành vào ngày 7 tháng 8 năm 1932 bởi ngài tổng thống Abert Lebrun.