Ngôi nhà cấp 4 của gia đình anh Phạm Văn Trắng nằm khuất sau xóm nhỏ Thuận Yên, xã Nghĩa Dũng (Tân Kỳ, Nghệ An).
Non trưa, người đàn ông ngoài 50 tuổi nói giọng Hải Phòng vừa tất bật đun thuốc bắc cho vợ bị tai biến, vừa chăm bẵm đàn bò đang thả trong vườn.
Vợ chồng anh Phạm Văn Trắng
Sinh năm 1958 ở xã Tiên Tiến (Tiên Lãng, Hải Phòng), Phạm Văn Trắng là em út trong gia đình có 6 anh chị em.
Xuất ngũ trở về, Trắng xin vào Cục Vận tải đường biển làm nghề lái tàu. Tháng 7/1980, trong một lần đi biển trở về, mới tới đầu làng đã nghe bà con xì xào chuyện chị dâu đối xử bất nhân với bố mẹ mình.
Tức tối, Trắng dùng hung khí đánh chị dâu khiến chị này tử vong. Án tù chung thân là hình phạt Khánh phải nhận cho hành động nông nổi trong một phút nóng giận.
Một năm sau khi thi hành án tại trại giam ở Quảng Ninh, Trắng được chuyển về trạm giam số 3, ở xã Nghĩa Dũng, huyện Tân Kỳ.
Ở trại, Trắng khao khát cải tạo thật tốt để mong có ngày được giảm án.
Được dạy làm nghề mộc, vốn thông minh lại chịu khó nên chẳng mấy chốc Trắng trở thành thợ giỏi.
Không chỉ được cán bộ giao làm nghề mộc trong trại, Trắng còn được cán bộ tin tưởng giao đi vào khu làng ở gần trại để làm nghề.
Từ những lần ra khỏi trại đi lao động tự giác này, Trắng tình cờ quen cô giáo trường làng hơn mình 6 tuổi.
Người phụ nữ ấy là Nguyễn Thị Nhật quê gốc ở Ninh Bình, vốn là thanh niên xung phong, lúc trở về là giáo viên dạy cấp 1, đã qua 1 lần đò và có 2 người con.
Anh Trắng kể, một lần đi làm nghề, trên đường trở về trại trời nắng chang chang, anh rẽ vào nhà cô Nhật xin cốc nước.
Từ buổi gặp gỡ ấy, những cánh thư tay ngày ngày 2 người gửi cho nhau để chia sẻ niềm vui nỗi buồn. Và những lần sau này ra ngoài, Trắng lại tranh thủ tới gặp cô giáo làng.
Cuối năm 1985, dù đang thi hành án nhưng Trắng đã có đứa con riêng với chị Nhật, cô bé là Phạm Thị Thiên Lý.
'Lúc đem chuyện tình cảm báo cáo với cán bộ trại, tôi run lập cập vì sợ tăng thêm án.
Nhưng khi trình bày thật thà về tất cả mọi việc thì các cán bộ đã động viên khiến tôi vỡ òa trong sung sướng', anh Trắng kể.
Ngày con gái chào đời, Trắng như có thêm động lực để làm việc, cải tạo.
Từ những phấn đấu, khao khát hoàn lương, Trắng được giảm án xuống 20 năm, rồi 19, 17 năm…
Sát Tết nguyên đán năm 1996, Phạm Văn Trắng được ra tù sau 16 năm thi hành án. Đón Trắng ở cổng trại ngày ra tù là người vợ và đứa con gái 10 tuổi.
Do mắt kém, anh Trắng chuyển từ nghề mộc sang chăn nuôi
'Còn nhớ ngày đó trên đường từ trại trở về nhà, cả gia đình rẽ vào chợ mua vài ba lô nếp và cuộn lá dong để về gói bánh chưng Tết.
Cả Tết sum vầy bên vợ và con gái mà có lúc tôi cứ ngỡ mình đang mơ', Trắng mỉm cười khi nhớ lại kỷ niệm.
Tháng giêng năm sau, một đám cưới nho nhỏ của gia đình Trắng được tổ chức.
Quan viên hai bên, bà con làng xóm đều đến chia vui chúc mừng. Trắng cũng quyết định ở rể tại xứ Nghệ mà không trở về Hải Phòng nữa.
Để nuôi bản thân và vợ con, Trắng mở xưởng mộc ngay tại gia đình, tay nghề cao nên khách đặt hàng nườm nượp.
Hai năm nay, mắt kém dần nên anh Trắng bỏ nghề mộc chuyển sang chăn nuôi trâu bò và trồng cây ăn quả.
Chị Nhật đã đến tuổi nghỉ hưu, hai năm nay bị bệnh tai biến nên chỉ quanh quẩn ở nhà không phụ giúp được gì cho chồng.
'Ngày trước, lúc anh còn ở trong tù thì tôi là niềm an ủi, là chỗ dựa tinh thần để anh phấn đấu.
Còn bây giờ thì ngược lại rồi, tôi bị bệnh chẳng làm được gì nữa, phải dựa vào chồng thôi', chị Nhật nói.